Hết thời hiệu khởi kiện yêu cầu chia sản sản thừa kế phải làm thế nào?

11/05/2017 15:10

Câu hỏi:

Xin chào Luật sư Luật Bảo Chính! Tôi có nhu cầu sử dụng dịch vụ với thông tin cơ bản sau: Ba tôi là ông Lê Văn Đức sinh năm 1953 kết hôn cùng mẹ tôi là bà Phạm Thị Hồng sinh năm 1966 vào năm 1992, cả hai đã sống cùng ông nội Lê Văn Kế (đã mất năm 2004) vì là con út nên bắt buộc phải sống chung dù nhiều lần đã muốn ra riêng nhưng vì bị phản đối từ ông Kế và anh em của ông Đức. Vào khoảng từ khi kết hôn đến năm 1997 gia đình sống nhà ở An Thị, thành phố Đà Nẵng. Sau đó có quyết định giải toả nên đến sống tại nhà ở khu phố An Hải Tây. Lúc mua nhà mới thì ngoài tiến đền bù thì ông Kế đã biểu bà Hồng (con dâu) đưa thêm vào 8 triệu VND để mua nhà nói rằng sau này khi ba mất thì nhà sẽ chuyển tên lại cho vợ chồng con. Sau khi mua nhà ông Kế đã đứng tên chủ hộ. Ngôi nhà có diện tích 54m2 ở đường 3m2 gồm 5 nhân khẩu. Đến năm 2004 thì ông Kế mất nhưng lại không để lại di chúc. Gia đình ông Đức tiếp tục sống trong ngôi nhà đó. Vì thiết nghĩ nhà sẽ được chuyển tên lại cho chồng mình nên bà Hồng đã vay mượn của anh chị em ruột bên phía bà Hồng số tiền là 80 triệu VND để tu sửa chỉnh trang lại nhà cửa để thờ phụng ông bà cho tốt vào năm 2011. Và đã nhiều lần tu sửa nữa. Vào năm 2012 bà Hồng và ông Đức đã đến phòng công chứng để làm giấy chuyển nhượng quyền sử dụng nhà đất thì được biết là cần phải có các con của ông Kế có mặt để thức hiện một số thủ tục pháp lí. Sau khi có đầy đủ các thành phần thừa kế thì anh em của ông Đức lại không chịu chuyển tên sử dụng nhà đất cho ông Đức đứng, đòi hỏi để căn nhà làm nhà thờ trong giấy tờ không được quyền mua bán đổi chát, nói là đó là nhà của cha họ để lại nên không được quyền làm gì cả. Nhưng lúc ông Kế còn sống thì mọi người ai cũng tán thành là sau này để nhà lại cho ông Đức không ai dành thừa kế, từ chối quyền thừa kế trong ngôi nhà này. Trong khi đó ai cũng có nhà riêng rồi ai cũng thành đạt chỉ mỗi gia đình ông Đức là chịu nhiều thiệt thòi. Đến nay nhà đã gần đi vào giai đoạn xuống cấp vì ván ép và gỗ đã bị ăn mòn và mục nát. Nhưng chẳng ai quan tâm đến nhưng lại muốn dành nhà, gia đình ông Đức đang rất khó khăn về mặt kinh tế bà Hồng lại đang bị bệnh hiểm nghèo. Theo như câu chuyện đã trình bày rất mong luật sư quan tâm, tư vấn cho một hướng đi tốt và không bị nhiều vướng mắc pháp luật để gia đình có được quyền sử dụng đất và có thể tiếp tục tu sửa để ở. Xin cảm ơn!

Trả lời:

Cảm ơn bạn đã tin tưởng và lựa chọn Công ty luật Bảo Chính. Về thắc mắc của bạn, chúng tôi tư vấn giải đáp cho bạn như sau:
Theo thông tin mà bạn cung cấp năm 2004 ông Lê Văn Kế tức ông nội của bạn thì mất nhưng lại không để lại di chúc. Do đó theo quy định của pháp luật hiện hành di sản của ông nội bạn trong đó có tài sản là nhà đất mà bạn đề cập tới sẽ được chia thừa kế theo pháp luật. Theo đó, mọi người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của ông bạn đều bình đẳng trong việc hưởng di sản thừa kế.
Điểm a Khoản 1 Điều 676 Bộ luật dân sự 2005 đề cập tới hàng thừa kế thứ nhất như sau: Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết. Căn cứ thông tin bạn cung cấp và căn cứ quy định này chúng tôi nhận định hàng thừa kế thứ nhất của ông bạn bao gồm: bố bạn và các người con còn lại của ông nội bạn. Việc những người con còn lại của ông bạn ai cũng có nhà riêng, cũng thành đạt, chỉ mỗi gia đình ông Đức là bố bạn chịu nhiều thiệt thòi không có ảnh hưởng gì tới quyền được hưởng di sản thừa kế do ông nội bạn để lại trừ trường hợp có thỏa thuận khác giữa những người được hưởng di sản thừa kế theo pháp luật.
Như bạn trình bày, ông nội bạn chỉ mới nói rằng sau này khi ông bạn mất thì nhà sẽ chuyển tên lại cho bố mẹ bạn. Theo thông tin này, giữa ông nội bạn và bố mẹ bạn chưa hề tồn tại hợp đồng tặng cho nên việc tặng cho này không có giá trị pháp lý bởi theo quy định tại Điều 467 Bộ luật dân sự năm 2005 thì tặng cho bất động sản phải được lập thành văn bản có công chứng, chứng thực hoặc phải đăng ký, nếu theo quy định của pháp luật bất động sản phải đăng ký quyền sở hữu. Do đó nhà đất này thuộc di sản thừa kế của ông nội bạn.
Khoản 1, Điều 645 Bộ luật dân sự 2005 quy định về thời hiệu khởi kiện về thừa kế như sau:
“Thời hiệu khởi kiện để người thừa kế yêu cầu chia di sản, xác nhận quyền thừa kế của mình, hoặc bác bỏ quyền thừa kế của người khác là 10 năm, kể từ thời điểm mở thừa kế”.
Vì ông nội bạn mất năm 2004, tức tới thời điểm này đã mất hơn 10 năm nên hiện nay đã hết thời hiệu khởi kiện chia di sản thừa kế, ai đang trực tiếp quản lý sử dụng di sản thừa kế thì sẽ tiếp tục quản lý sử dụng. Tuy nhiên, theo quy định tại Điểm 2.4 Phần I Nghị quyết số 02/2004/NQ-HĐTP ngày 10/8/2004 hướng dẫn thì:
a. Trường hợp trong thời hạn mười năm, kể từ thời điểm mở thừa kế mà các đồng thừa kế không có tranh chấp về quyền thừa kế và có văn bản cùng xác nhận là đồng thừa kế hoặc sau khi kết thúc thời hạn mười năm mà các đồng thừa kế không có tranh chấp về hàng thừa kế và đều thừa nhận di sản do người chết để lại chưa chia thì di sản đó chuyển thành tài sản chung của các thừa kế. Khi có tranh chấp và yêu cầu Toà án giải quyết thì không áp dụng thời hiệu khởi kiện về quyền thừa kế, mà áp dụng các quy định của pháp luật về chia tài sản chung để giải quyết và cần phân biệt như sau:
.......
a.2. Trường hợp không có di chúc mà các đồng thừa kế thảo thuận về phần mỗi người được hưởng khi có nhu cầu chia tài sản, thì việc chia tài sản chung đó được thực hiện theo thoả thuận của họ.
a.3. Trường hợp không có di chúc và các đồng thừa kế không có thoả thuận về phần mỗi người được hưởng khi có nhu cầu chia tài sản, thì việc chia tài sản chung đó được thực hiện theo quy định của pháp luật về chia tài sản chung.
Như vậy, để có thể phân chia di sản thừa kế này thì cần phải có sự đồng ý của tất cả các đồng thừa kế và có văn bản cùng xác nhận là đồng thừa kế hoặc các thừa kế không có tranh chấp về hàng thừa kế và đều thừa nhận di sản do người chết để lại chưa chia. Khi đó, phần nhà đất này sẽ được chuyển thành tài sản chung của các thừa kế và được giải quyết như quy định nêu trên. Nếu bố bạn và các anh em của bố bạn thỏa thuận được vấn đề chia nhà đất này thì phần di sản này sẽ được chia theo thỏa thuận của các bên. Trong trường hợp không thỏa có thỏa thuận hoặc không thỏa thuận được thì khi các anh em của bố bạn khởi kiện ra Toà thì Toà án sẽ áp dụng quy định trên để chia tài sản chung, căn cứ theo công sức đóng góp để chia.
Bố mẹ bạn có đóng góp nhiều công sức, tiền bạc trong việc tạo lập, tu sửa, duy trì phần nhà đất này. Hơn nữa, bố mẹ bạn lại chịu nhiều thiệt thòi, điều kiện gặp nhiều khó khăn. Ngôi nhà bố mẹ bạn ở đang bị xuống cấp do đó bố mẹ bạn nên thỏa thuận với các anh em của mình để phân chia phần nhà đất này thuận tình thuận lý, nhanh chóng. Trong trường hợp không thỏa thuận được thì đây cũng là các cơ sở để Tòa án quyết định phân chia phần di sản này theo chiều hướng có lợi cho bố mẹ bạn.Trên đây là nội dung trả lời của Công ty luật Bảo Chính cho trường hợp của bạn. Nếu còn vướng mắc bạn có thể tiếp tục gửi câu hỏi cho chúng tôi hoặc nghe luật sư tư vấn trực tiếp vui lòng gọi 19006281.

Trân trọng!

Gọi 1900 6281 để nghe luật sư tư vấn nhanh chóng, kịp thời, chính xác nhất các quy định của pháp luật hoặc đặt lịch tư vấn luật trực tiếp tại văn phòng Công ty luật Bảo Chính (P308, Tòa nhà số 8, Phố Láng Hạ, quận Ba Đình, thành phố Hà Nội). Trường hợp quý khách có nhu cầu mời luật sư tham gia vụ án tranh chấp đất đai, thừa kế, hôn nhân gia đình, kinh tế, thương mại… xin vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi theo địa chỉ trên.