Người bị hạn chế năng lực trách nhiệm hình sự có phải chịu trách nhiệm hình sự không?

Trường hợp bạn nêu trên đối tượng Trần Văn G có bệnh tâm thần theo thông báo của gia đình cũng như của bệnh viện chuẩn đoán. Ngoài ra Cơ quan Điều tra cũng tiến hành trưng cầu giám định đến "Viện Pháp y Tâm thần Trung ương" và kết quả giám định như sau: “Trước, trong khi phạm tội và hiện tại (thời điểm giám định) bị can Trần Văn G có bệnh rối loạn loại phân liệt. Theo phân loại bệnh quốc tế lần 10 năm 1992 có mã bệnh F21. Tại thời điểm trên bị can hạn chế khả năng nhận thức và điều khiển hành vi.” Như vậy, Trần Văn G là người không có năng lực trách nhiệm do mắc bệnh như vậy được gọi là người trong tình trạng hạn chế năng lực hình sự.

Năng lực trách nhiệm hình sự là điều kiện cần thiết để có thể xác định con người có lỗi khi họ thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội. Chỉ khi người có năng lực TNHS mới có thể là chủ thể của tội phạm. Người có sự phát triển bình thường về tâm - sinh lý sẽ có năng lựa năng lực trách nhiệm hình sự khi đã đạt độ tuổi nhất định - tuổi chịu năng lực trách nhiệm hình sự. Năng lực này có thể sẽ không có hoặc bị loại trừ do mắc các bệnh nhất định liên quan đến hoạt động tâm thần. Người không có năng lực trách nhiệm do mắc bệnh như vậy được gọi là người trong tình trạng không có năng lực năng lực trách nhiệm hình sự. Tại Điều 13 Bộ luật hình sự 2009 sửa đổi, bổ sung có quy định về tình trạng không có năng lực TNHS:

"1. Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội trong khi đang mắc bệnh tâm thần hoặc một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình, thì không phải chịu trách nhiệm hình sự; đối với người này, phải áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh.

2. Người phạm tội trong khi có năng lực trách nhiệm hình sự, nhưng đã lâm vào tình trạng quy định tại khoản 1 Điều này trước khi bị kết án, thì cũng được áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh. Sau khi khỏi bệnh, người đó có thể phải chịu trách nhiệm hình sự".

Từ các quy định trên, để xem xét về việc có phải chịu trách nhiệm hình sự hay không, phải căn cứ vào kết quả giám định, kết luận về khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của người đó.

Như vậy, người bị bệnh tâm thần mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi khi thực hiện hành vi gây nguy hiểm cho xã hội thì không phải là tội phạm. Bởi theo quy định thì người đó đang trong tình trạng không có năng lực năng lực trách nhiệm hình sự. Còn nếu trong trường hợp trước, trong, sau khi gây án và hiện tại, bị can (Trần Văn G) chỉ hạn chế khả năng nhận thức và điều khiển hành vi thì vẫn phải chịu năng lực trách nhiệm hình sự. Tuy nhiên, việc hạn chế năng lực và điều khiển hành vi có thể được Hội đồng xét xử xem xét giảm nhẹ hình phạt khi xét xử vụ án.
Trên đây là nội dung tư vấn của Công ty luật Bảo Chính, nếu còn vướng mắc bạn có thể tiếp tục gửi câu hỏi cho chúng tôi hoặc nghe tư vấn trực tiếp từ luật sư khi gọi 19006281.

Trân trọng!

Công ty luật Bảo Chính!

Gọi 1900 6281 để nghe luật sư tư vấn nhanh chóng, kịp thời, chính xác nhất các quy định của pháp luật hoặc đặt lịch tư vấn luật trực tiếp tại văn phòng Công ty luật Bảo Chính (P308, Tòa nhà số 8, Phố Láng Hạ, quận Ba Đình, thành phố Hà Nội). Trường hợp quý khách có nhu cầu mời luật sư bào chữa, luật sư tham gia vụ án hình sự xin vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi theo địa chỉ trên.