Về quyền được nuôi con, chia tài sản và trình tự, thủ tục ly hôn?
31/03/2017 22:22
Kính gửi luật sư! Tôi muốn nhờ luật sư tư vấn trường hợp của chị gái tôi như sau : Chị gái tôi kết hôn từ năm 2011. Đến nay có 1 con gái 5 tuổi, và đang mang bầu bé gái thứ 2 được 6 tháng. Trong thời gian hôn nhân anh chị tôi có tạo dựng được một số tài sản như sau:
- Hiện tại vợ chồng chị tôi đang ở riêng với bố mẹ, nhà đất được đứng tên mẹ chồng chưa sang tên cho vợ chồng chị, anh chị tôi có tham gia đóng góp xây sửa lại nhà vừa hoàn thiện khoảng 3 tháng với số tiền gần 300 triệu đồng . Trong đó anh chị có vay vợ chồng tôi 80 triệu đồng để thêm vào sửa nhà và mua sắm đồ đạc.
- Năm ngoái anh chị tôi có mua lại một mảnh đất của mẹ chồng trị giá 280 triệu đồng nhưng không sang tên và khi trả tiền cũng không viết giấy tờ gì. Nghề nghiệp chị tôi ở nhà bán hàng, anh tôi chỉ cờ bạc, lô đề. Gần đây anh chị tôi có nhiều mâu thuẫn nên mẹ chồng sang đuổi chị, chồng và cháu ra ngoài thuê nhà ở. Anh đồng ý nên chị tôi cũng đồng ý đi ra. Vì đi thuê nhà nhỏ nên đồ đạc không thể mang theo hết, trước khi ra đi anh và mẹ anh viết đơn :mẹ anh cho vợ, chồng chị tôi gửi lại bộ bàn ghế và kệ trị giá 80 triệu ngoài ra không kê thêm gì và bắt chị tôi ký vào dưới sự chứng kiến của 1 bác công an xã. Trước đấy khoảng 2 tuần anh rể tôi đã mang một số đồ đạc có giá trị đi chỗ khác . Chị tôi hỏi thì anh bảo bán rồi. Chị tôi có lấy được một khoản tiền ống là 20 triệu đồng nhưng mang về đến nhà khoảng vài tiếng thì anh cũng lấy mất luôn . Anh không cho chị tôi đi đâu, không cho dùng điện thoại… Anh có ý định ly hôn nhưng anh soạn đơn với nội dung: “để chị tôi nuôi 2 con và trong thời gian chung sống không tạo lập được tài sản chung nào “ và đề nghị chị tôi là người chủ động viết đơn ly hôn này bắt chị tôi ký vào đó. Nhưng chị tôi không ký vì nó không đúng sự thật. Trong khoảng thời gian thuê ở bên ngoài chị tôi vẫn bán hàng bình thường . Anh hay về nhà và mắng nhiếc, đay nghiến chị làm cho chị tôi phải khổ sở khóc lóc suốt. Chuyển ra ngoài thuê trọ chưa đầy 2 tuần, anh đề nghị chị tôi phải viết giấy ly thân để anh đi vào Nam làm ăn. Chị tôi đồng ý viết đơn . Ngay ngày hôm sau anh quấn gói đồ đạc và mang theo cháu lớn sang nhà nội ở bỏ mặc chị tôi một mình. Trước khi đi chị có đề nghị anh để lại đứa con cho chị vì từ trước đến giờ chị là người chăm sóc, giáo dục nó còn anh suốt ngày chỉ lông bông nhưng anh không nghe. Hai nhà nội và nhà ngoại , nhà anh chị ở trước kia và nhà thuê trọ cũng khá gần nhau nên chị đành để con gái sang bên nội cùng với bố vì hàng ngày chị vẫn có thể nhìn thấy con.
Tôi muốn nhờ luật sư tư vấn : Nếu bây giờ chị tôi muốn ly hôn thì thủ tục như thế nào? ( mọi giấy tờ anh rể tôi đã mang hết sang nội để) Khi ly hôn thì chị tôi có được quyền nuôi con không? Chị tôi có được chia tài sản không và phần nợ của tôi có được giải quyết không ? Mong hồi âm của luật sư.
Công ty luật Bảo Chính, Đoàn luật sư Hà Nội cảm ơn bạn đã tin tưởng gửi thông tin tư vấn.
Về nội dung bạn đang thắc mắc, Công ty luật Bảo Chính trả lời như sau:
- Về quyền nuôi con.
Điều 81 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định về việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con sau khi ly hôn như sau:
"2. Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
3. Con dưới 36 tháng tuổi được giao cho mẹ trực tiếp nuôi, trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con."
Vì vậy, nếu cháu nhỏ dưới 36 tháng tuổi sẽ được giao cho chị bạn trực tiếp nuôi, đứa bé thứ 2 chị bạn đang mang bầu được 6 tháng sau này khi đứa bé ra đời sẽ do chị bạn trực tiếp nuôi.
Trường hợp các cháu đã đều trên 36 tháng tuổi, khi xem xét ai sẽ là người có quyền nuôi con, Tòa án sẽ căn cứ vào nhiều yếu tố khác nhau với mục đích tìm được người có thể đáp ứng tối đa yêu cầu cho sự phát triển của đứa trẻ. Nhìn chung Tòa án sẽ dựa trên 3 yêu tố sau:
+ Điều kiện về vật chất bao gồm: Ăn, ở, sinh hoạt, điều kiện học tập…các yếu tố đó dựa trên thu nhập, tài sản, chỗ ở của cha mẹ
+ Các yếu tố về tinh thần bao gồm: Thời gian chăm sóc, dạy dỗ, giáo dục con, tình cảm đã dành cho con từ trước đến nay, điều kiện cho con vui chơi giải trí, nhân cách đạo đức, trình độ học vấn … của cha mẹ.
+ Nguyện vọng của con: Con mong muốn được ở với ai (chỉ áp dụng với con từ đủ 7 tuổi trở lên).
Nếu chị bạn thực sự yêu thương con mình và có đủ khả năng chứng minh trước tòa rằng mình có thể đem lại cho con mình cuộc sống tốt đẹp hơn ( đáp ứng đầy đủ điều kiện về vật chất, các yếu tố tinh thần, nguyện vọng của con..) thì việc chị bạn giành được quyền nuôi con là hoàn toàn có thể.
Chồng của chị bạn rượu chè cờ bạc, không có đủ điều kiện vật chất cũng như tinh thần để nuôi dạy tốt con mình, đánh đập vợ con, không quan tâm con cái,... không tốt cho sự phát triển của con, mà tòa án thì luôn đề cao yêu cầu tốt nhất cho sự phát triển của con cái nên chồng của chị bạn không có quyền được nhận nuôi con trong trường hợp này.
- Về vấn đề ly hôn:
Trường hợp của bạn, chồng chị bạn đã bày tỏ ý muốn ly hôn, chị bạn cũng đồng ý ly hôn. Như vậy, hai bên là thuận tình ly hôn. Tuy nhiên anh chồng hiện đang cầm toàn bộ giấy tờ. Vậy nên, để chủ động và rút ngắn thời gian, chị có thể nộp đơn ly hôn đơn phương nộp tại Tòa án nhân dân cấp huyện nơi anh chị đang cư trú. Giấy tờ cần thiết bao gồm có:
1. Đơn xin ly hôn, có xác nhận của UBND cấp xã, phường, thị trấn về hộ khẩu và chữ ký của chị. Trong đơn chị cần trình bày các vấn đề sau:
- Về kết hôn: Ở đâu? Thời gian? Kết hôn có hợp pháp không? Mâu thuẫn xảy ra khi nào? Mâu thuẫn chính là gì? Vợ chồng có sống ly thân không? Nếu có thì sống ly thân từ thời gian nào tới thời gian nào?
- Về con chung: Cháu tên gì? Sinh ngày tháng năm nào? Nay xin ly hôn chị có yêu cầu gì về giải quyết con chung (có xin được nuôi cháu không, Nghĩa vụ cấp dưỡng của cha cháu như thế nào)?
- Về tài sản chung: Có những tài sản gì chung? có giấy tờ kèm theo (nếu có). Nếu ly hôn chị muốn giải quyết tài sản chung như thế nào?
- Về nợ chung: Có nợ ai không? có ai nợ vợ chồng không? Tên, địa chỉ và số nợ của từng người? Chị muốn giải quyết như thế nào?
2. Bản sao Giấy khai sinh của cháu bé;
3. Bản sao Giấy CMND, sổ hộ khẩu của chị và của chồng chị (nếu có);
4. Bản chính Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn. Trường hợp không có bản chính Giấy chứng nhận đăng ký kết hôn, thì chị phải xin xác nhận của UBND cấp xã, phường, thị trấn nơi đã đăng ký kết hôn.
- Về việc chia tài sản:
Theo quy định tại Điều 59 Luật hôn nhân và gia đình 2014:
''1. Trong trường hợp chế độ tài sản của vợ chồng theo luật định thì việc giải quyết tài sản do các bên thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì theo yêu cầu của vợ, chồng hoặc của hai vợ chồng, Tòa án giải quyết theo quy định tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều này và tại các điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật này.
Trong trường hợp chế độ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận thì việc giải quyết tài sản khi ly hôn được áp dụng theo thỏa thuận đó; nếu thỏa thuận không đầy đủ, rõ ràng thì áp dụng quy định tương ứng tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều này và tại các điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật này để giải quyết.
2. Tài sản chung của vợ chồng được chia đôi nhưng có tính đến các yếu tố sau đây:
a) Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng;
b) Công sức đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung. Lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập;
c) Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập;
d) Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng.
3. Tài sản chung của vợ chồng được chia bằng hiện vật, nếu không chia được bằng hiện vật thì chia theo giá trị; bên nào nhận phần tài sản bằng hiện vật có giá trị lớn hơn phần mình được hưởng thì phải thanh toán cho bên kia phần chênh lệch.
4. Tài sản riêng của vợ, chồng thuộc quyền sở hữu của người đó, trừ trường hợp tài sản riêng đã nhập vào tài sản chung theo quy định của Luật này.
Trong trường hợp có sự sáp nhập, trộn lẫn giữa tài sản riêng với tài sản chung mà vợ, chồng có yêu cầu về chia tài sản thì được thanh toán phần giá trị tài sản của mình đóng góp vào khối tài sản đó, trừ trường hợp vợ chồng có thỏa thuận khác.
5. Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của vợ, con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình.
6. Tòa án nhân dân tối cao chủ trì phối hợp với Viện kiểm sát nhân dân tối cao và Bộ Tư pháp hướng dẫn Điều này.''
Bạn dựa vào khoản 2 của điều này xem vợ chồng bạn có tài sản chung không thì sẽ được chia đôi, còn lại các tài sản khác theo luật định việc giải quyết sẽ do chị bạn và chồng bạn thỏa thuận. Trong trường hợp chế độ tài sản của vợ chồng theo thỏa thuận thì việc giải quyết tài sản khi ly hôn được áp dụng theo thỏa thuận đó; nếu thỏa thuận không đầy đủ, rõ ràng thì áp dụng quy định tương ứng tại các khoản 2, 3, 4 và 5 Điều này và tại các điều 60, 61, 62, 63 và 64 của Luật hôn nhân và gia đình 2014 để giải quyết như sau:
Điều 61. Chia tài sản trong trường hợp vợ chồng sống chung với gia đình
1. Trong trường hợp vợ chồng sống chung với gia đình mà ly hôn, nếu tài sản của vợ chồng trong khối tài sản chung của gia đình không xác định được thì vợ hoặc chồng được chia một phần trong khối tài sản chung của gia đình căn cứ vào công sức đóng góp của vợ chồng vào việc tạo lập, duy trì, phát triển khối tài sản chung cũng như vào đời sống chung của gia đình. Việc chia một phần trong khối tài sản chung do vợ chồng thỏa thuận với gia đình; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.
2. Trong trường hợp vợ chồng sống chung với gia đình mà tài sản của vợ chồng trong khối tài sản chung của gia đình có thể xác định được theo phần thì khi ly hôn, phần tài sản của vợ chồng được trích ra từ khối tài sản chung đó để chia theo quy định tại Điều 59 của Luật này."
Theo Khoản 1 điều này, lúc trước khi vợ chồng chị bạn sống chung với gia đình nhà chồng mà không xác định được chia tài sản thì sẽ chia dựa vào công sức đóng góp của chị bạn vào khối tài sản chung đó, sẽ tiến hành thỏa thuận với gia đình. Nếu không được thì yêu cầu Toàn giải quyết.
Điều 62. Chia quyền sử dụng đất của vợ chồng khi ly hôn
1. Quyền sử dụng đất là tài sản riêng của bên nào thì khi ly hôn vẫn thuộc về bên đó.
2. Việc chia quyền sử dụng đất là tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn được thực hiện như sau:
a) Đối với đất nông nghiệp trồng cây hàng năm, nuôi trồng thủy sản, nếu cả hai bên đều có nhu cầu và có điều kiện trực tiếp sử dụng đất thì được chia theo thỏa thuận của hai bên; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết theo quy định tại Điều 59 của Luật này.
Trong trường hợp chỉ một bên có nhu cầu và có điều kiện trực tiếp sử dụng đất thì bên đó được tiếp tục sử dụng nhưng phải thanh toán cho bên kia phần giá trị quyền sử dụng đất mà họ được hưởng;
b) Trong trường hợp vợ chồng có quyền sử dụng đất nông nghiệp trồng cây hàng năm, nuôi trồng thủy sản chung với hộ gia đình thì khi ly hôn phần quyền sử dụng đất của vợ chồng được tách ra và chia theo quy định tại điểm a khoản này;
c) Đối với đất nông nghiệp trồng cây lâu năm, đất lâm nghiệp để trồng rừng, đất ở thì được chia theo quy định tại Điều 59 của Luật này;
d) Đối với loại đất khác thì được chia theo quy định của pháp luật về đất đai.
3. Trong trường hợp vợ chồng sống chung với gia đình mà không có quyền sử dụng đất chung với hộ gia đình thì khi ly hôn quyền lợi của bên không có quyền sử dụng đất và không tiếp tục sống chung với gia đình được giải quyết theo quy định tại Điều 61 của Luật này."
Bạn có nói " Năm ngoái anh chị tôi có mua lại một mảnh đất của mẹ chồng trị giá 280 triệu đồng nhưng không sang tên và khi trả tiền cũng không viết giấy tờ gì." Nếu không có giấy tờ gì, mẹ chồng chị bạn có thể dựa vào đó mà đòi lại đất do vợ chồng chị bạn khi mua đất chỉ đưa tiền mà không có bất kỳ thủ tục nào, không có xác định chia phần.
- Về khoản nợ của bạn:
Theo Khoản 3 Điều 95 Luật Hôn nhân và gia đình 2014: "Việc thanh toán nghĩa vụ chung về tài sản của vợ, chồng do vợ, chồng thỏa thuận; nếu không thỏa thuận được thì yêu cầu Tòa án giải quyết.” Do đó, số nợ 80 triệu của bạn sẽ được giải quyết theo thỏa thuận của anh chị bạn. Nếu 2 người không thỏa thuận được với nhau , Tòa án sẽ giải quyết, dùng tài sản chung của vợ chồng để thanh toán số nợ trên.
Trên đây là nội dung tư vấn của Công ty luật Bảo Chính cho câu hỏi của bạn. Nếu còn vướng mắc, bạn có thể tiếp tục thông tin cho chúng tôi để nhận được giải đáp hoặc nghe luật sư tư vấn, vui lòng gọi 19006281.
Chúc bạn thành công!
Trân trọng!
Gọi 1900 6281 để nghe luật sư tư vấn nhanh chóng, kịp thời, chính xác nhất các quy định của pháp luật hoặc đặt lịch tư vấn luật trực tiếp tại văn phòng Công ty luật Bảo Chính (P308, Tòa nhà số 8, Phố Láng Hạ, quận Ba Đình, thành phố Hà Nội). Trường hợp quý khách có nhu cầu mời luật sư tham gia vụ án tranh chấp đất đai, thừa kế, hôn nhân gia đình, kinh tế, thương mại… xin vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi theo địa chỉ trên.
Nghị định 02/2013/NĐ-CP Quy định về công tác gia đình